Odstąpienie od umów zawieranych na odległość

​Sposób zawarcia umowy, w tym umowy sprzedaży, o świadczenie usług telekomunikacyjnych czy innych może przybrać różną formę. Mimo iż tradycyjna forma, tj. w lokalu przedsiębiorstwa nadal jest bardzo popularna widoczny jest wzrost liczby umów zawieranych w okolicznościach nietypowych tzn. poza lokalem przedsiębiorstwa i na odległość.

Te szczególne rodzaje umów zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa i umów zawieranych na odległość zostały uregulowany w ustawie z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta, która weszła w życie w dniu 25 grudnia 2014 r. O umowach zawartych poza lokalem przedsiębiorstwa była mowa we wcześniejszych artykułach.

Umowa zawarta na odległość jest umową zawartą z konsumentem bez jednoczesnej fizycznej obecności stron. Do zawarcia tego rodzaju umów wykorzystuje się wyłącznie środki porozumiewania się na odległość, czyli np. Internet, telefon. Wygodny dla konsumenta sposób zawierania umów na odległość przyczynił się do rozwoju sprzedaży internetowej. Ale umowy na odległość to nie tylko umowy sprzedaży, to także różnego rodzaju umowy o świadczenie usług.

W celu ochrony konsumenta ustawodawca wprowadził bardzo szeroki dla tego rodzaju umów wykaz obowiązków informacyjnych (art. 12 ustawy o prawach konsumenta).

W przypadku gdy przedsiębiorca kontaktuje się z konsumentem przez telefon w celu zawarcia umowy na odległość ma obowiązek na początku rozmowy poinformować konsumenta o tym celu, a ponadto podać identyfikujące go dane oraz dane identyfikujące osobę, w imieniu której telefonuje. Bardzo ważną kwestią jest obowiązek przedsiębiorcy polegający na potwierdzeniu treści proponowanej przez telefon umowy. Treść złożonej przez telefon propozycji umowy winna być utrwalona na papierze lub innym trwałym nośniku. Przedsiębiorca ma obowiązek przekazać konsumentowi potwierdzenie zawarcie umowy na odległość na trwałym nośniku w rozsądnym czasie , najpóźniej w chwili dostarczenia rzeczy lub przed rozpoczęciem świadczenia usługi.

Konsumenci, którzy zawarli umowę na odległość mogą w terminie 14 dni (kalendarzowych) od niej odstąpić bez podawania przyczyny i bez ponoszenia kosztów. Konsument ponosi tylko bezpośrednie koszty zwrotu rzeczy, chyba że przedsiębiorca zgodził się je ponieść lub nie poinformował o konieczności poniesienia tych kosztów. Jeżeli konsument wybrał sposób dostarczenia rzeczy inny niż najtańszy zwykły sposób dostarczenia oferowany przez przedsiębiorcę, przedsiębiorca nie jest zobowiązany do zwrotu konsumentowi poniesionych przez niego dodatkowych kosztów. Jeżeli na wyraźne żądanie konsumenta wykonywanie usługi ma się rozpocząć przed upływem terminu do odstąpienia od umowy, przedsiębiorca wymaga od konsumenta złożenia wyraźnego oświadczenia zawierającego takie żądanie. Konsument korzystający w takiej sytuacji z prawa do odstąpienia od umowy ma obowiązek zapłaty za świadczenia spełnione do chwili odstąpienia od umowy.

W przypadku, gdy przedsiębiorca nie poinformował konsumenta o prawie do odstąpienia od umowy zawartej na odległość konsument uzyskuje dodatkowe uprawnienie – termin odstąpienia od umowy zostaje wydłużony do 12 miesięcy.

Konsument może odstąpić od umowy, składając przedsiębiorcy oświadczenie o odstąpieniu od umowy. Wybierając tradycyjną pocztę najbezpieczniej oświadczenie wysłać przesyłką poleconą z potwierdzeniem odbioru. W przypadku osobistego dostarczenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy konsument powinien zadbać o uzyskanie pisemnego potwierdzenia od przedsiębiorcy przyjęcia pisma.

W wyniku złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy uważa się ją za niezawartą. Przedsiębiorca ma obowiązek niezwłocznie nie później niż w terminie 14 dni kalendarzowych od dnia otrzymania oświadczenia zwrócić wszystkie dokonane przez konsumenta płatności, w tym również koszty dostarczenia towaru. Zwrot pieniędzy powinien nastąpić w ten sam sposób, w jaki konsument zapłacił za rzecz, lub – jeżeli wyraża na to zgodę za pomocą innego środka, o ile nie będzie się to wiązało dla konsumenta z dodatkowymi kosztami. Przedsiębiorca może jednak powstrzymać się od zwrotu płatności do momentu, gdy otrzyma od konsumenta zwracany produkt lub dowód jego odesłania.

Obowiązkiem konsumenta jest zwrócić rzecz przedsiębiorcy lub przekazać ją osobie upoważnionej przez przedsiębiorcę.

Za zmniejszenie wartości rzeczy będące wynikiem korzystania z niej w sposób wykraczający poza konieczny do stwierdzenia charakteru, cech i funkcjonowania rzeczy odpowiedzialność ponosi konsument. Odpowiedzialność ta jest wyłączona w sytuacji gdy przedsiębiorca nie dopełnił obowiązku i nie poinformował konsumenta o prawie do odstąpienia od umowy.

O okolicznościach, w których odstąpienie od umowy nie będzie konsumentowi przysługiwało była mowa w poprzednim artykule.

W przypadku wątpliwości konsumenci winni niezwłocznie skorzystać z bezpłatnej pomocy, której udzielają miejscy i powiatowi rzecznicy konsumentów, Inspekcja Handlowa i Federacja Konsumentów.
 

Autorką tekstu jest nasza redakcyjna koleżanka, Jolanta Jatczak, prawnik specjalizujący się w tematyce praw konsumenta.​