Od początku 2016 r. w całej Polsce ruszyła darmowa pomoc prawna

​Od początku 2016 r., na terenie całej Polski zaczął funkcjonować system darmowych porad prawnych. Jest to rezultat wejścia w życie ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej, przygotowanej w Ministerstwie Sprawiedliwości.

W jej efekcie powstało ponad 1 500 punktów, w których profesjonaliści świadczą pomoc prawną. Dzięki współpracy rządu, samorządów i organizacji pozarządowych ogólnopolski system gwarantuje nieodpłatny dostęp do porad prawnych na poziomie lokalnym i niweluje zbyt często występującą w naszym kraju barierę finansową do korzystania z profesjonalnej usługi prawnej.
 
Dla kogo?
Ustawa zakłada, że darmową pomoc prawną (na etapie przedsądowym) otrzymają:

- młodzież do 26. roku życia,
- osoby posiadające ważną Kartę Dużej Rodziny,
- seniorzy po ukończeniu 65 lat,
- osoby fizyczne, którym w okresie roku poprzedzającego zostało przyznane świadczenie z pomocy społecznej na podstawie ustawy o pomocy społecznej,
- kombatanci,
- weterani,
- zagrożeni lub poszkodowani katastrofą naturalną, klęską żywiołową lub awarią techniczną.
 
Źródła finansowania
Jednolite standardy udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej zapewnia fakt, że stanowi ona zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej. Umożliwia to także sprawowanie nadzoru nad jej wykonywaniem oraz zapewnia stałe źródło finansowania. Zadanie to będzie finansowane z budżetu państwa. Nieodpłatna pomoc prawna udzielana jest w punktach określanych przez jednostki samorządu terytorialnego.
Ważnym elementem systemu, będą organizacje pozarządowe. Z uwagi na ich doświadczenie i dorobek, przewidziano możliwość powierzenia im do prowadzenia 50% punktów nieodpłatnej pomocy prawnej.
 
Kto udziela porad prawnych?
Nieodpłatnej pomocy prawnej udzielają adwokaci i radcowie prawni, a w szczególnie uzasadnionych przypadkach również aplikanci adwokaccy lub radcowscy z upoważnienia odpowiednio – adwokata lub radcy prawnego udzielających nieodpłatnej pomocy prawnej. Natomiast w punktach prowadzonych przez organizacje pozarządowe porad mogą udzielać także doradcy podatkowi oraz absolwenci wyższych studiów prawniczych (posiadający co najmniej trzyletnie doświadczenie).
Wspomniana pomoc prawna udzielana ma być w punktach nieodpłatnej pomocy prawnej w przeciętnym wymiarze 5 dni w tygodniu przez co najmniej 4 godziny dziennie.
 
Zakres pomocy prawnej
Pomoc prawna będzie polegała na:

- udzieleniu informacji o obowiązującym stanie prawnym, przysługujących uprawnieniach lub spoczywających obowiązkach;
- przedstawieniu propozycji sposobu rozwiązania problemu prawnego;
- pomocy w sporządzeniu projektu pisma w zakresie niezbędnym do udzielenia pomocy prawnej, (nie obejmuje pism procesowych w postępowaniach przygotowawczym lub sądowym i pism w postępowaniu sądowo-administracyjnym – wówczas osoba uprawniona może wnioskować o ustanowienie pełnomocnika z urzędu);
- sporządzeniu projektu pisma procesowego o zwolnienie od kosztów sądowych lub o ustanowienie pełnomocnika z urzędu.
 
Edukacja prawna
Ustawa przewiduje także działania polegające na kształtowaniu świadomości prawnej obywateli. Zgodnie z tekstem ustawy organy administracji publicznej realizując pozostające w ich właściwości zadania z zakresu edukacji prawnej społeczeństwa będą zobligowane do podejmowania działań edukacyjnych zmierzających do zwiększenia świadomości prawnej społeczeństwa.
Zadania będące przedmiotem omawianej problematyki będą mogły być realizowane przez organizacje pożytku publicznego, a także uczelnie prowadzące studia wyższe na kierunku prawo, samorządy zawodowe adwokatów, radców prawnych, notariuszy, komorników sądowych oraz doradców podatkowych – wyłonione w trybie otwartego konkursu ofert. 
 

Źródło: PAP i Ministerstwo Sprawiedliwości
Zdjęcie: Pixabay